Phóng Sự của Nguyễn Hạnh Mai

* Làng Thanh Văn- Những điều trông thấy

30 năm liên tục làm Bí Thư Đảng ủy xã, ông Quang Văn Thỉnh đã gương mẫu, hy sinh, dám nghĩ, dám làm, “vượt rào” tổ chức lãnh đạo Dân làng tiến lên, xây cuộc sống từ đói khổ sang no đủ, an vui, phục sinh văn hóa Làng Xã đậm hồn Việt, kết nối hiện đại, nhờ biết giữ đất làm trang trại, vườn ao chuồng, làng nghề, sản xuất phục hồi thương hiệu « Lúa Bồ Nâu» tiến vua và chăm lo đời sống tâm linh lành mạnh... Như một giấc mơ. Những nam nữ nông dân Thanh Văn tuổi 60 được hưởng lương hưu mỗi tháng 300.000 đồng từ Quĩ bảo hiểm và phúc lợi Nông Dân Thanh Văn.

Xã Thanh Văn thuộc vùng chiêm trũng nằm ở phía Đông huyện Thanh Oai, cách Trung tâm Hà Nội trên 10km đường chim bay. Thanh Văn có diện tích trên 600ha, đất trồng lúa 444,5ha. Dân số 6520 khẩu.

Trước năm 1986. Đời sống nhân dân Thanh Văn đói nghèo cơ cực. Nhà tranh vách đất, mưa lụt úng tang thương. Đường làng nhỏ hẹp, chia cắt, đi lại khó khăn. Sản xuất độc canh cây lúa, năng suất bấp bênh, phụ thuộc thiên nhiên. Người dân sống trong cảnh đói rét, rách nát, ít được học, không được chăm sóc y tế.

Từ năm 1986 đến nay, khi ông Quang Văn Thỉnh liên tục làm Bí thư Đảng ủy xã, tình hình kinh tế, xã hội, giáo dục, văn hóa, tinh thần của dân làng, chuyển mình mỗi ngày một sáng. Tuy rằng vẫn còn nhiều việc phải làm để Tiến lên xây dựng một nông thôn Việt Nam văn hóa, văn minh, hiện đại trên cái nền của Văn minh lúa nước, đồng đất Việt Nam.

Ông Quang Văn Thỉnh và các cán bộ xã đón chúng tôi trong trụ sở ủy ban hai tầng khang trang, trong khu vườn hoa cây, ao làng cá bơi, vịt tắm. Gió đồng mát rượi. Mái tóc trắng thanh tao, nét cười đôn hậu, ánh mắt trầm tư, thầm lặng yêu thương, ông Thỉnh dẫn chúng tôi  đường làng, cánh đồng, hỏi chuyện dân và mời chúng tôi phản biện về Văn hóa Làng Thanh Văn hiện tại.

Chúng tôi dạo đường bê- tông ô- tô đi được quanh làng, ra những cánh đồng lúa, trang trại. Đường nối thôn sang thôn. Mỗi thôn đều có miếu, đình, chùa thơm hương. Những ngôi nhà hai tầng, ba tầng, liền bên là nhà thờ tổ xây kiểu cổ ba gian hai chái, cây vườn bao quanh, những chùm quả bưởi vàng khoe nắng. Mỗi nhà tự trồng lại lũy tre làng ôm ấp thôn quê. Giếng làng khơi trong, kè bậc đá, nàng và chàng múc nước dưới trăng. Đền thờ Bác Hồ ngự giữa ao sen. Đài thờ liệt sĩ ngát khói nhang. Trường mẫu giáo, trụ sở Qũy tín dụng, các nhà thuốc, nhà may, quán vịt nướng, quán cắt tóc, gội đầu… Thanh Văn nhà nối nhà, vừa cấy trồng bán nông sản vừa tự cung cấp dịch vụ trong thôn.

Tôi lạc vào ngôi nhà ba tầng, quây quần vài ba thế hệ đang chung bữa cơm trưa. Cụ bà bảo: “Nói đến Thanh Văn là nói đến bác Thỉnh của chúng tôi”.

Chúng tôi thăm nhà ông Thỉnh. Ngôi nhà hai tầng và nhà thờ tổ của ông trong khu vườn giống như mọi nhà dân trong xã. Có khác là một vườn hoa lan, hai ông bà thư giãn. Ông Thỉnh từng đi bộ đội, sang giúp bạn Lào, là thương binh, trở về học Trung cấp thủy lợi, hai vợ chồng và ba con sống trong cơ quan huyện. Ông sớm xin nghỉ việc về vui thú điền viên Thanh Văn quê nhà. Ngôi nhà thênh thang gió đồng nội chỉ có hai ông bà ở. Các con cháu cuối tuần sum vầy. Vợ ông Thỉnh đón chúng tôi. Nét cười hiền dịu.

Nhà thờ Tổ của ông thơm trầm hương. Kiến trúc nhà cổ ba gian hai chái, cột gỗ lim. Có sập gụ, tủ chè, bàn ghế cổ. Bộ đồ thờ do nhân dân xã tặng. Đầu năm 2012 dân làng chúc thọ ông:

               Tuổi bảy mươi tâm càng tráng kiện

                Chí Thanh Vân vẫn giữ vững bền

                Một nhà lan quế sum vầy đủ

                Sự nghiệp rạng danh mãi vạn niên.

 * Những sáng tạo xây làng Thanh Văn

Những câu hỏi vang lên. Không hiểu ông đã lãnh đạo dân làng Thanh Văn như thế nào để có ngày hôm nay. Ông Thỉnh bình thản diễn giải:

-         Dân đói. Chúng tôi lo cùng dân cấy trồng, tự mình làm ra gạo. Không chờ nghị quyết. Đất ruộng là báu vật ông bà cha mẹ, là dòng sữa nuôi người dân Việt mấy ngàn năm. Dân có ruộng đất không lẽ chịu đói? Chúng tôi tổ chức qui hoạch đất cấy trồng, bờ vùng, bờ thửa, xây kênh mương, cầu cống, làm đường. Vay vốn mua giống lúa, ngô , giống lợn, gà, cá, tôm giúp các hộ nghèo tự vươn lên. Từ chỗ thiếu đói, đến đủ ăn, dư thừa, bán nông sản, trả vốn… Dân đủ cái ăn, chúng tôi lo giải quyết cái nghèo. Thật gian nan. Vận động dân làm vụ Đông, học nghề phụ. Ai mở nghề phụ được miễn thuế, cấp mặt bằng. Lập quỹ xóa đói giảm nghèo. Khi dân đã đủ no, lập quỹ hưu cho người cao tuổi. Giúp vốn làm trang trại lúa, nuôi cá, gà vịt, lợn. Đưa điện ra đồng. Xây các công trình phúc lợi, trạm y tế, nhà văn hóa, trường học, tu sửa đình, chùa, miếu đền, nhà thờ Tổ…

Câu hỏi “rắn” nhất là việc quản lý đất đai của Thanh Văn?

Ông Tuấn Chủ tịch xã, luôn bên cạnh ông Thỉnh nhiều năm nay nói đanh thép:

-         Đất làng được quy hoạch, công khai minh bạch.

Ông Thỉnh và cán bộ xã luôn nhắc nhau không mờ mắt vơ tiền vàng đầy túi tham, mà bán đất của dân. Mang tội trời không dung đất không tha.

Ông Thỉnh nói:

-         Từ cổ chí kim trên thế giới, các cuộc chiến tranh là để cướp đất. Mọi dân tộc đều đứng lên chống lại kẻ thù để giữ đất. Con người sống nhờ đất, chết cũng nhờ đất. Cuối cùng ai cũng trở về với đất. Đối với nông dân chúng tôi, đất là nguồn sống cha ông gửi lại. Mọi người dân phải biết yêu quí đất như máu của mình. Chúng tôi luôn xác định từng tấc đất là tấc vàng. Từng người dân phải biết tự giữ đất nuôi mình và giữ đất cho con cháu. Đất Thanh Văn được quy hoạch công khai, hệ thống giao thông, và điện đồng hành cùng nông dân sản xuất hiện đại. Ai mua đất làm dự án, chúng tôi góp đất cùng chung chia lợi nhuận, không bán đất.

Chuyện người nông dân Thanh Văn có lương hưu là một giấc mơ. Bạn tôi hỏi:

-         Mấy năm trước, Nghệ An có người đề xuất ý tưởng lương hưu cho nông dân. Mọi người bảo: “Ông này bị điên”. Thanh Văn làm thế nào để nông dân được hưởng lương hưu?
Ông Thỉnh mỉm cười :

-         Ngày 1- 1- 2012 là ngày hội lớn của Thanh Văn.

Lần đầu tiên 586 người cao tuổi trong xã lĩnh lương hưu. Đối với người nông dân, đây là niềm vui bất tận. Nguồn tiền từ Quỹ bảo hiểm và phúc lợi nông dân Thanh Văn. Quỹ do mọi người đóng góp, do tiết kiệm trong xây dựng cơ bản ở các thôn, tổng số trên 40 tỷ đồng, chúng tôi gửi tiết kiệm lấy lãi, trả lương hưu theo lộ trình tăng dần từ 300.000đ/tháng, mấy năm sau 500.000đ/tháng.

*  Cuộc bầu cử Dân Chủ đầy sức mạnh lòng dân

Chúng tôi được xem băng hình ghi lại cuộc bầu cử Bí thư Đảng ủy xã Thanh Văn khóa 22 năm 2010. Ông Thỉnh xin nghỉ vì ông đã hoàn thành mơ ước của mình là giữ đất, giúp dân no đủ, phục sinh văn hóa truyền thống làng thôn, đào tạo cán bộ trẻ thay thế…

Đại biểu huyện ủy tặng hoa ông Thỉnh và ôm hôn thắm thiết. Tưởng thế là xong.

Ai ngờ từ  những hàng ghế, mấy chục cánh tay xin phát biểu. Bao nhiêu tiếng nói vang lên từ những đảng viên 50, 40 tuổi Đảng. Trẻ già đồng thanh nói: “Vì cuộc sống của người dân Thanh Văn, chúng tôi không đồng ý để đồng chí Thỉnh nghỉ”.

“Ông Thỉnh làm Bí thư không chê trách vào đâu được. Đề nghị ông làm tiếp”.

“Vô cùng tiếc nếu ông Thỉnh nghỉ. Ông là báu vật của đất Thanh Văn”.

Những người từng bị ông Thỉnh kỷ luật, lúc này cũng cất tiếng nói, giữ ông tiếp tục làm Bí thư:

“Chúng tôi từng cầm cờ, thất bại. Bởi chúng tôi quá dốt, không biết dựa vào lòng dân. Không dám hy sinh vì dân, nên không làm được gì cho dân làng. Nay chưa tìm được ai làm Bí thư như ông Thỉnh. Ông Thỉnh tiếp tục làm Bí thư”.

"Vì bát cơm, manh áo, đời người an vui, chúng tôi không để cho ông Thỉnh nghỉ”.

“Tấm gương yêu dân, xả thân vì dân cứ lấy ông Thỉnh ra mà học”….

Ngoài hội trường, dân làng Thanh Văn tụ hợp chờ  sẵn. Họ gửi lời nhắn: “Ai làm Bí thư cũng được, dù trẻ hay già, nam hay nữ, mục đích cuối cùng là phải chăm lo, tổ chức làm cho dân giàu, nước mạnh, an vui. Dân làng Thanh Văn đề nghị ông Thỉnh tiếp tục làm Bí thư, lãnh đạo dân đến hơi thở cuối cùng”.

Ông cựu Chủ tịch xã phát biểu: “Đạo đức, tác phong, tài năng, trí tuệ của ông Thỉnh là tài sản của nhân dân xã Thanh Văn. Ông Thỉnh tiếp tục làm Bí thư đến khi chống gậy không đi được”.

Cuộc tranh luận đề nghị ông Thỉnh tái đắc cử Bí thư Đảng ủy xã 8 khóa liên tục kéo dài bốn giờ. Cuối cùng một trăm phần trăm phiếu bầu ông Thỉnh làm Bí thư. Mấy đại biểu huyện ủy không biết làm thế nào, bỏ ra về.

Làng Thanh Văn như một Nàng Tiên Cá bí ẩn hiện lên giữa Thủ đô. Bí thư Quang Văn Thỉnh đã cứu dân ra khỏi nạn khiếu kiện đất đai. Trong khi nông dân các xã khác của Thanh Oai mặc áo màu cờ ra Hồ Gươm.

Chúng tôi gặp Bí thư Quang Văn Thỉnh như gặp lại Bí thư Kim Ngọc( Tỉnh Vĩnh Phú) ngày xưa.