Phương Hòa (tường thuật)

Đây là Dự án trong chương trình của chính phủ Việt Nam nhằm huy động sự tham gia và giám sát của người dân thông qua việc tăng cường đối thoại và thu thập các ý kiến phản hồi về chính sách, chiến lược, các giải pháp tối ưu trong việc phòng chống tham nhũng, quản trị và điều hành, giảm nghèo, phát triển hội nhập và bền vững...

Việc đóng góp ý kiến, địa bàn thực hiện là ở toàn quốc và có thể cả nước ngoài vì ai có nhu cầu đều có thể vào Internet để tham gia.

Hội thảo Dự án này do CEC tổ chức với sự hỗ trợ của Ngân hàng thế giới và Ban Thanh tra Chính phủ.

Nội dung chính của Hội thảo tập trung trao đổi vào các vấn đề sau: Lợi ích từ Dự án Diễn đàn trực tuyến. Phương thức hoạt động. Triển vọng của Dự án.

I. Lợi ích từ Dự án Diễn đàn trực tuyến

• Ông Phan Văn Ngọc - Giám đốc CEC nhấn mạnh về Tính sáng tạo của Dự án, coi đó như ưu thế :

• Tăng cường quyền tiếp cận thông tin của người dân để họ biết và mạnh dạn tham gia, tự tin trong việc đưa ra ý kiến của họ. Tất cả người dân đều có thể tham gia và phải có quá trình của nó. Lợi ích của người dân khi tham gia là giúp cho cuộc sống của họ được tốt đẹp hơn và đóng góp vào sự đổi mới và phát triển ở địa phương. VD: Ở Can Lộc - Hà Tĩnh đã xây dựng những vở kịch về phòng chống tham nhũng rất sâu sắc, sinh động. Đây là những thông điệp rất hay mà người dân có thể đưa ra các ý kiến và có thể đẩy lùi được tham nhũng tại địa phương.
• Gắn liền với sự phát triển năng lực và trách nhiệm giải trình, là một vấn đề rất nhạy cảm, có thể do sợ đối mặt.
• Thiết lập được phương thức phù hợp với người dân và có thể tránh được những phiền hà khi tham gia.
• Góp phần khắc phục được các nhược điểm vẫn đang tồn tại (ý kiến một chiều), để người dân phấn khởi rằng ý kiến của họ đã được đưa ra trao đổi. Như vậy nó thúc đẩy quá trình trao quyền. Tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình với tính chất đa chiều: đây là tính chịu trách nhiệm về tất cả những quyết sách mà mình đưa ra đối với tất cả các cơ quan Nhà nước, Chính phủ và các tổ chức xã hội. Vấn đề giải trình là vấn đề rất lớn, cần phải có không gian để người dân đưa ra ý kiến, tổng hợp ý kiến và các cơ quan chính quyền phải có trách nhiệm giải trình các vấn đề đó. Các ngành các cấp theo chiều dọc hay chiều ngang cũng phải có trách nhiệm với nhau, nếu tất cả cùng thực hiện tốt thì sẽ giảm thiểu được rất nhiều rủi ro.

• Bà Kim Liên - đại diện VACI: Tôi cho rằng, nâng cao tính trách nhiệm giải trình sẽ là rất tốt, giúp cho các cơ quan Nhà nước có các chính sách để thực hiện.

II. Phương thức hoạt động

• Ông Phan Văn Ngọc - Giám đốc CEC

Muốn dư luận quan tâm đến Diễn đàn trực tuyến thì phải cung cấp cho mọi người  đầy đủ, chính xác những thông tin. Sử dụng tốt nhất các phương tiện truyền thông dễ tiếp cận: bằng mạng, bằng miệng để cập nhật thông tin nhằm nâng cao nhận thức của công chúng.

Nguồn thông tin chủ yếu từ các văn bản luật, quy chế, nghị định, chính sách, chiến lược… và từ ý kiến trao đổi và phân tích, bình luận của các nhà hoạt động chính sách… trên cơ sở sự đóng góp của nhiều tầng lớp tham gia. Ý kiến phản hồi góp ý, đề nghị của người dân đều phải được các nhà có chuyên môn trao đổi và trả lời. Thông tin phải có chọn lọc, mang tính chất xây dựng, khắc phục được những vấn đề nan giải trong cuộc cách mạng thông tin hiện nay. Đồng thời với việc thông tin phải tích cực vận động, trao đổi, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm về các giải pháp cho các vấn đề phòng chống tham nhũng, giảm nghèo, quản trị điều hành, phát triển vững...

Để Dự án đạt hiệu quả, chúng tôi thực hiện từng bước:

• Giai đoạn đầu: tập trung vào các nhóm nòng cốt, khoảng 50 người đã có khả năng tiếp cận với thông tin. Mỗi tháng chúng tôi thực hiện Diễn đàn trực tuyến một lần trong vòng 2 tiếng và chúng tôi đưa ra những vấn đề dân cần để thu hút mọi người tham gia.
• Giai đoạn tăng cường năng lực: các nhóm nòng cốt (INPA) triển khai các cuộc vận động tại địa bàn dự án để phát triển đội ngũ và tăng cường năng lực.
• Giai đoạn nhân rộng: Các nhóm nòng cốt sẽ huy động các nhóm khác tăng cường tiếp cận thông tin, mở rộng địa bàn.

Công việc mới mẻ đầy thử thách, nếu chúng ta sợ thì sẽ chẳng làm được gì cả, khi đã được các cơ quan Chính phủ hậu thuẫn và có sự hỗ trợ của Ngân hàng thế giới (WB) thì chúng ta cứ làm và đóng góp công sức. Năm đầu tiên chúng tôi sẽ tập trung vào vấn đề ưu tiên là phòng chống tham nhũng.

• Ông Lê Ánh Sáng - đại diện Thanh Tra Chính Phủ

Cơ quan Thanh tra Chính phủ sẽ chia sẻ một số hoạt động về phòng chống tham nhũng sẽ được thực hiện trong thời gian tới. Chương trình VACI đã phê duyệt 34 dự án và dự án phòng chống tham nhũng là một dự án trong số đó.

• Bà Nguyễn Thị Mỹ Hương - Đại diện cơ quan phòng chống tham nhũng

Đề cập đến vấn đề phòng chống tham nhũng, tôi xin nêu một số văn bản hướng dẫn thi hành và tạo hành lang pháp lý. Có một số nghị định như nghị định số 47 quy định về phòng chống tham nhũng như: Trách nhiệm của cơ quan nhà nước phối hợp và cung cấp thông tin về những vấn đề triển khai và giám sát các hoạt động cung cấp thông tin (Bộ Công an đang soạn thảo ra nghị định về bảo vệ người tố cáo). Những quy định như vậy có thể phối hợp với Mặt trận Tổ quốc tại địa phương để người dân có thể tiếp cận được với thông tin và các cơ quan Nhà nước có trách nhiệm giải trình.

• Ông Hùng - CDG

Tôi nghĩ vấn đề tham nhũng này xuất hiện từ khi có loài người, nên tôi nghĩ Dự án này cần kéo dài hơn nữa. Vấn đề tham nhũng đang là vấn nạn trên toàn thế giới và tôi mong ý thức của người dân về vấn đề này cần phải được nâng cao. Cần phải có những chính sách để thay đổi hành vi.

Phương pháp làm việc tại sao là từ dưới lên hay từ trên xuống? Theo tôi, có thể là do điểm mạnh của từng tổ chức, chúng ta có thế mạnh ở nông thôn nên có thể lựa chọn hình thức từ dưới lên.

Về nhân lực, người thực hiện việc này cần phải có năng lực nếu không kết quả sẽ bị mờ nhạt.

Tôi thấy hiện tại chúng ta có 34 Dự án, vậy sao không tổ chức 34 cơ quan đó thành 34 chuyên gia về lĩnh vực này.

• Ông Đức -  VNGOA

Diễn đàn trực tuyến là một lĩnh vực rất khó nên cần phải làm từng bước, không nên kỳ vọng vào nhiều. Tuy nhiên nó sẽ tác động rất tốt, cần phải bắt đầu từ ý thức của người dân được nâng cao.

Khái niệm về trực tuyến ở Việt Nam ta không phải ai cũng biết. Vì vậy, chúng ta phải có những mạng lưới để tuyên truyền và phổ biến.

• Bà Kim Liên - đại diện VACI

Những hoạt động truyền thông là vấn đề rất quan trọng. Một số trung tâm đã thành lập ra trang web và trong một thời gian thì trang web đó đã không được tồn tại, vậy cần phải đưa ra phương hướng để phát triển lại những trang web tương tự.

• Bà Mai Thục - Nhà văn, nhà báo

Tôi cho việc thiết lập Diễn đàn trực tuyến nhằm nâng cao tính minh bạch và quyền tiếp cận thông tin của người dân là một tín hiệu đẹp từ Hội thảo. Đây cũng là cách cân bằng xã hội, Nhà nước và dân “xích lại gần nhau”. Theo tôi, Chính phủ phải đưa ra những thông tin đầy đủ rõ ràng đến người dân, như Dự án Xây dựng hay Quy hoạch...  Diễn đàn trực tuyến nên đi theo chủ đề từng tháng, đặc biệt tập trung vào những vấn đề “nóng” đang nổi cộm mà người dân phản hồi, chẳng hạn như vấn đề giao thông, sân gôn, đất đai...

• Ông Nguyễn Hồng Ngân -  phòng đối ngoại Ngân hàng Thế Giới

Chúng ta cần phải có kế hoạch, lịch trình hoạt động cụ thể để có thể mở rộng diễn đàn trực tuyến được diễn ra rộng hơn và có nhiều người tham gia hơn. Tính thành công của dự án phụ thuộc vào số lượng người tham gia viết bài, trao đổi thông qua diễn đàn. Đây sẽ là bàn đạp để diễn đàn được phát triển.

• Bà Thúy Anh – Chủ tịch Quỹ C&D

Ta cần phải xã hội hóa chính tổ chức và Dự án chúng ta đang làm để có phương hướng thực hiện trong 4 năm tới. Cần phải có sự phối kết hợp với các cơ quan Nhà nước hơn nữa. Cần làm thế nào để Luật tiếp cận thông tin được ra đời trong thời gian tới.

III. Triển vọng của Dự án

• Ông Nguyễn Hồng Ngân -  phòng đối ngoại Ngân hàng Thế Giới

Đây là dự án rất thành công mà WB đã kết hợp với Thanh Tra chính phủ cùng hoạt động.

Tôi mong đây là dự án sẽ gặt hái được thành công và có tính lan tỏa rất cao (thông tin là sức mạnh) và sẽ làm cho các hoạt động sẽ có nhiều thành công.

Tôi hy vọng rằng trong thời gian tới chúng tôi sẽ có rất nhiều các nguồn hỗ trợ để thực hiện tiếp chương trình này và sẽ nhận được rất nhiều sự hỗ trợ của các cơ quan chính phủ.

• Ông Phan Văn Ngọc - Giám đốc CEC

Tại TW, chúng tôi có thể không thể cạnh tranh được, nhưng tại địa phương chúng tôi lại có rất nhiều điểm mạnh vì chúng tôi có cả một mạng lưới cộng tác tại các địa phương.

Tôi mong muốn tất cả các quý vị hãy chia sẻ với chúng tôi những ý kiến, bài viết, chia sẻ giúp chúng tôi thu thập và đưa lên diễn đàn. Chúng tôi sẽ chắt lọc thông tin và luôn luôn thực hiện theo tính chất xây dựng.

Tôi mong muốn các cơ quan chính phủ sẽ là đầu tàu hỗ trợ chúng tôi để có thể thực hiện tốt dự án này

• Bà Thúy Anh - Chủ tịch Quỹ C&D

Hy vọng CEC sẽ đóng góp được những tác động rất lớn thông qua diễn đàn trực tuyến này đến với nhiều người dân.

Quỹ C&D chúng tôi sẽ hỗ trợ CEC về phòng họp, nhân sự để thực hiện tốt các diễn đàn trực tuyến.

Chúng tôi cũng mong muốn các nhà tài trợ sẽ hỗ trợ nhiều hơn nữa để diễn đàn này được nhân rộng hơn.

• Ông Lê Ánh Sáng - đại diện Thanh Tra Chính Phủ

Tôi hy vọng dự án này sẽ được triển khai tốt, sẽ gặt hái được nhiều thành công và nhân rộng ra nhiều địa bàn. Trong quá trình thực hiện, nếu gặp khó khăn thì có thể đề nghị Thanh Tra Chính phủ hỗ trợ.

Hội thảo diễn ra sôi nổi suốt hơn hai tiếng đồng hồ (vượt cả thời gian quy định), ông Phan Văn Ngọc thay mặt BTC phấn khởi:

 “Tôi rất hoan nghênh, rất vui khi nhận được những ý kiến đóng góp quý báu và tâm huyết của các quý vị đại biểu”.